Leczenie Jaskry

Jaskra to grupa schorzeń charakteryzująca się postępującą neuropatią nerwu wzrokowego, która prowadzi do powstania ubytków w polu widzenia, a w stanach zaawansowanych może kończyć się ślepotą. Obecnie na świecie cierpi na jaskrę około 67 milinów ludzi, a ponad 6 milionów jest z tego powodu całkowicie niewidomych.

Przyczyny jaskry są do chwili obecnej nie do końca poznane. W jaskrze dochodzi do zaniku włókien nerwu wzrokowego na skutek zaburzeń odpływu cieczy wodnistej z oka. Gromadząca się w oku ciecz wodnista powoduje wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego, które to uciskając na włókna nerwu wzrokowego w konsekwencji prowadzi do ich zaniku. Inną przyczyną zaniku włókiem nerwowych nerwu wzrokowego są zaburzenia ukrwienia nerwu wzrokowego, co nie zawsze wiąże się z podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym.

Czynniki ryzyka wystąpienia jaskry:

• występowanie jaskry w rodzinie,
• wiek po 35 r.ż (liczba chorych wzrasta wraz z wiekiem),
• niskie ciśnienie ogólne krwi,
• zbyt intensywnie leczone nadciśnienie krwi,
• hypercholesterolemia/hyperlipidemia,
• migreny,
• objawy naczynioskurczowe (zimne dłonie i stopy),
• stres,
• podwyższone ciśnienie w gałce ocznej,
• krótkowzroczność powyżej -4D,
• długotrwałe stosowanie sterydów w postaci kropli ocznych.

Objawy jaskry zależą od typu choroby:

Jaskra prosta z otwartym kątem przesączania (ok. 80% chorych) – utrudnienie odpływu cieczy wodnistej lokalizuje się w beleczkowaniu kąta rogówkowo-twardówkowego lub w twardówce. Ciśnienie w oku jest podwyższone nieznacznie ale stale i stan ten trwa latami. Ta postać jaskry jest bezbolesna i nie daje żadnych objawów, aż do momentu zaawansowanego uszkodzenia nerwu. Czasem pacjent może zgłaszać okresowe bole oczu.

Jaskra prosta z wąskim, zamykającym się katem przesączania (ok. 20% chorych) – droga dopływu cieczy wodnistej z gałki ocznej zablokowana jest przez pofałdowania tęczówki np. w momencie poszerzenia źrenicy. W tym typie jaskry ciśnienie w oku jest okresowo bardzo wysokie, chory odczuwa ból i zamglenie widzenia.

Ostry atak jaskry 5% chorych spośród pacjentów z wąskim, zamykającym kątem przesączania, to pacjenci u których występuje ostry atak jaskry – całkowite zamknięcie kąta z bardzo wysokim ciśnieniem wewnątrzgałkowym. Pacjent odczuwa bardzo silne bóle oka, głowy, nudności, wymioty i znaczne upośledzenie widzenia. Gałka oczna jest bardzo twarda, silnie zadrażniona, z szeroką, areaktywną źrenicą. Dochodzi do znacznego upośledzenia ostrości wzroku. Pacjent wymaga leczenia szpitalnego.

Jak diagnozować jaskrę?

Diagnostyka jaskry wymaga badania okulistycznego w gabinecie okulistycznym oraz wykonania kilku dodatkowych badań.

W trakcie badania podmiotowego należy uzyskać informację co do współistniejących czynników ryzyka. Jeśli jest ich przynajmniej 2 lub więcej, badanie wzroku Szczecin powinno być przeprowadzane minimum 2 razy do roku. Badania diagnostyczne w kierunku jaskry wykonywane przez okulistę w gabinecie to:

• pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego – tonometrem aplanacyjnym, impresyjnym oraz wykreślenie krzywej dobowej ciśnienia wewnątrzgałkowego,
• gonioskopia (badanie kąta przesączania) – ocena kąta przesączania przy użyciu specjalnej soczewki nakładanej na znieczuloną gałkę oczną,
• ocena tarczy nerwu wzrokowego – niezbędne w diagnostyce jak i w monitorowaniu postępu choroby w badaniu wziernikiem okulistycznym lub za pomocą soczewki Volka i lampy szczelinowej,

Badania dodatkowe, które powinny być wykonane w celu rozpoznania i monitorowania jaskry to:

• badanie pole widzenia (perymetria statyczna i kinetyczna) – w jaskrze typowo pojawiają się łukowate mroczki pomiędzy 10 a 25 stopniem od centrum, poszerzają się one w miarę zaawansowania choroby;
• obiektywna ocena parametrów tarczy n. II oraz grubości włókien nerwowych siatkówki (HRT, GDX).

Jak leczyć jaskrę?

Leczenie jaskry zależy od typu jaskry oraz stanu jej zaawansowania. Obejmuje leczenie farmakologiczne, laserowe oraz operacyjne. Zgodnie z zaleceniami European Glaucoma Society wskazane jest rozpoczęcie leczenia od terapii farmakologicznej. Głównym celem stosowania leczenia przeciwjaskrowego jest obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego i poprawa ukrwienia nerwu wzrokowego, co prowadzi do zahamowania procesu uszkodzenia nerwu wzrokowego (niestety nie ma możliwości cofnięcia już istniejącej neuropatii czy ubytków w polu widzenia). Jaskry niestety nie da się wyleczyć, dlatego terapia i kontrola muszą obywać się do końca życia. Pomóc w tym może dobry okulista Szczecin.

Leczenie farmakologiczne polega na stosowaniu kropli z grupy:

• antagonistów receptorów adrenergicznych (beta-blokery) – zmniejszają produkcję cieczy wodnistej i ułatwiają jej odpływ,
• prostaglandyny – poprawiające odpływ cieczy z oka,
• inhibitory anhydrazy węglanowej – hamują wytwarzanie cieczy wodnistej,
• agoniści receptorów adrenergicznych – zmniejszają produkcję cieczy i ułatwiają odpływ,
• agoniści receprotów muskarynowych (parasympatykomimetyki) –zwężają źrenicę i poszerzają kąt przesączania.

Prawidłowy wybór leku, właściwy dobór leków w politerapii, prawidłowe zakrapianie oraz stosowanie się chorego do schematu leczenia mają ogromne znaczenie dla ich skuteczności oraz ograniczenia działań niepożądanych.

W przypadku dużego wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego nie reagującego na leki miejscowe doraźnie stosuje się tabletki zawierające inhibitory anhydrazy węglanowej – acetazolamid oraz dożylnie działający osmotycznie – mannitol.

Leczenie laserowe jaskry:

• irydotomia laserem YAG – polega na wytworzeniu w tęczowce otworu, który umożliwia przepływ cieczy z komory tylnej oka do przedniej i zabezpiecza przed zamknięciem kąta przesączania. Zabieg przeprowadza się u pacjentów po przebytym ostrym ataku jaskry (również w oku towarzyszącym) oraz w jaskrze przewlekłej zamykającego kąta.
• trabekuloplastyka laserowa (ALT) oraz selektywna trabekuloplastyka laserowa (SLT) – metody prowadzące do przebudowy w obrębie beleczkowania kąta przesączania, przez co zwiększają odpływ cieczy z komory przedniej z komory przedniej. SLT jest metodą nowszą, delikatniejszą i może być powtarzane, gdyż nie prowadzi do stałych zmian w kącie przesączania. Obie metody mogą być stosowane w połączeniu z farmakoterapią lub alternatywnie do kropli jako leczenie pierwszego rzutu w niektórych typach jaskry.

Leczenie operacyjne stosuje się gdy leczenie farmakologiczne i laserowe jest niewystarczające w zapobieganiu postępowi neuropatii n. II. Najczęściej wykonywanym zabiegiem jest trabekulektomia, polegająca na wytworzeniu przetoki, przez którą ciecz wodnista może wydostawać się z oka. Zabiegi chirurgiczne charakteryzują się dużą skutecznością.

W przypadku jaskry bardzo ważne są badania profilaktyczne. Tylko wczesne wykrycie choroby i zastosowanie właściwego leczenia może zatrzymać proces, który w swoim naturalnym rozwoju prowadzi do utraty wzroku w wyniku postępującej neuropatii nerwu wzrokowego. Warto sprawdzić też leczenie zaćmy Szczecin.